İNSANI, DOĞAYA, SPORA VE TARİHE ÇAĞIRAN MEKÂN
Roma İmparatorluğu Dönemi’nden itibaren bir dünya başkenti özelliği kazanmış olan bu kentteki yaşam kalitesinin sürdürülebilmesinin, ancak ormanların korunması ve doğru şekilde işletilmesi ile gerçekleştirilebileceği daha o dönemlerde anlaşılmış ve yüzyıllar boyunca Bizans ve Osmanlı İmparatorlukları Dönemi’nde de bu yöndeki politikalar büyük oranda kesintisiz bir şekilde uygulanmıştır. Belgrad Ormanı, Osmanlı Sultanlarının adeta üzerine titredikleri bir orman halini almıştır. Bunun en önemli göstergesi ise, bu dönemde ormanın ve su yollarının korunması için kurulan teşkilat yapısı ve bu yapının bizzat Sultanlar tarafından ferman ve emirlerle sürekli denetim altında tutulmasıdır.
Kanuni Sultan Süleyman, Belgrad seferi sonrasında yanında getirdiği Sırp esirleri bu orman içerisine yerleştirmiş (1521), kurulan bu köye “Belgrad Köyü” ve dolayısıyla ormana da “Belgrad Ormanı” adı verilmiştir. Daha sonra köyün bent sularına zarar verdiği anlaşıldığından köy buradan topluca alınarak başka bir yere iskân edilmiş (1894), bundan sonra orman muhafaza altına alınmış, ağaç kesimi yasaklanmıştır.
Mimar Sinan, Belgrad Ormanındaki Bentlerde bulunan suları 33 su kemerini birbirine ekleyerek İstanbul’a ulaştırmıştır. Kırkçeşme Su Yoluyla mimarlık ve mühendislik bakımından eşsiz bir eser ortaya koymuştur. Bu eser o kadar önemlidir ki Roma İmparatorluğu döneminden sonra 20. yy’e gelene dek inşa edilmiş en önemli su iletim sistemlerinden biridir.
Ormanın muhafaza ormanı olarak ayrılmasındaki en büyük etken; yüzlerce yıl İstanbul’un su ihtiyacını karşılamış olması ve hala bu fonksiyonlarını yerine getiren Kırkçeşme ve Taksim su yolları içerisinde yedi adet bendin bu orman içerisinde yer almasıdır. Belgrad Ormanı’nda bulunan dokuz adet Tabiat Parkı yerli ve yabancı ziyaretçilere çok çeşitli rekreasyonel olanaklar sunmaktadır. 6.5 km uzunluğundaki koşu ve yürüyüş parkuru Neşetsuyu Tabiat Parkında bulunmaktadır.
Türkiye’nin ilk Av Hayvanları Üretme Sahası olarak 1955 yılında kurulan Bahçeköy Geyik Üretme İstasyonu da Belgrad Ormanı’nda bulunmaktadır.
FLORA
Belgrad Ormanı, bünyesinde çok çeşitli bitkileri barındırdığından, flora ve bitki coğrafyası bakımından ayrı bir özelliğe sahiptir. Belgrad Ormanı Orta Avrupa, Balkan ve Akdeniz Floralarının kesişme noktasıdır.
Belgrad Ormanı florası içinde 282 değişik tür belirlenmiştir. Bu bitki türlerinden 18’i doğal ağaç türü, 9’u ise ağaçlandırmalarla getirilmiş egzotik ağaç türleridir. Ormanın çalı ve ot katlarında var oldukları belirlenen diğer türler toplam 255 tanedir. Ormanın ana ağaç türü meşedir. Meşeler oran bakımından diğer ağaç türlerinden fazladır. Başlıca meşe türleri; Sapsız meşe (Quercus petraea subsp. iberica), Macar meşesi (Quercus frainetto), Saçlı meşe- Türk meşesi (Quercus cerris) olmakla birlikte; seyrek olarak Mazı meşesi (Quercus infectoria) ve Saplı Meşe (Quercus robur) bulunmaktadır. Gürgen, kestane, kayın da saf ve karışık meşcereler oluşturan ağaç türleridir.
FAUNA
Dünyanın en önemli kuş göçü yoğunlaşma alanlarından biri olan Belgrad Ormanı, su kuşu, yırtıcı ve ötücü kuş türüne göç döneminde ev sahipliği yapar. Karadeniz köstebeği (Talpa levantis), nesli küresel ölçekte tehlikede olan Tosbağa (Testudo graeca), Yalancı apollo adlı kelebek türünün nesli tehlike altında ve ülkemize endemik bir alttürünü (Archon apollinus nikodemusi) barındır. Alandaki bölgesel ölçekte tehlike altında olan kelebek türlerinin arasında Büyük korubeni (Glaucopsyche arion) ve Bavius (Pseudophilotes bavius) yer alır. Belgrad Ormanı’nda; Geyik (Cervus elaphus), Yaban domuzu (Sus scrofa Linnaeus), Çakal (Canis aureus Linnaeus), Tilki (Vulpes vulpes), Kızıl sincap (Sciurus vulgaris), Karaca (Capreolus capreolus), Kirpi (Erinaceus concolor), Köstebek (Talpa europaea Linnaeus), Sansar türleri (Martes sp.) ile Yaban kedisi gibi memeli hayvan türleri gözlenmektedir.
Sürüngenlerden Yılan, Kaplumbağa, Kertenkele, Kurbağa türleri de görülmektedir. Bentlerde çeşitli balıklar, özellikle Sazan (Cyprinus carpio L.) bulunmaktadır.
BELGRAD ORMANI TABİAT PARKLARI
Belgrad Ormanı genelinde 9 adet Tabiat Parkı bulunmaktadır. Ancak Kurtkemeri veya Bahçeköy girişinden girilen alanda 4 adet Tabiat Parkı sizleri bekliyor. Diğer Tabiat Parklarının girişleri ana giriş kapısından bağımsızdır.
